Putujem
I drum takođe putuje

Drum uzdahne
Dubokim tamnim uzdahom
Za uzdisanje vremena nemam
Putujem dalje

СРЕДА, 28. МАЈ 2014. У 19:00
ДОБ//КЛУБ
Трибина Удружења Атеисти Србије

Са популаризацијом друштвених мрежа блогова, интернет портала и интернета уопште, све чешће можемо видети статусе и објаве пуне говора мржње, чланке пуне мизогиније и коментаре пуне националне нетрпељивости. Углавном скривени иза анонимности надимака, аутори су, чини се, још суровији и нетолерантнији него што би били да се потписују пуним именом и презименом.

С друге стране, уредно су потписани новинари и уредници портала, као и онлине издања часописа и новина, који као да се утркују у томе ко ће дати јачи ветар у леђа мржњи и нетрпељивости. Подилажење најприземнијим поривима једног друштва, ради већег броја “кликова, лајкова и шеровања”, за њих је сасвим легитимна ствар.

Иронично, аутори оваквих текстова, немају никакав проблем да прихвате нове технологије, док прихватање цивилизацијских тековина и нових кодекса понашања за њих представља непремостив напор.Што се њих тиче, није нимало лицемерно користити производе науке да би се борили против те “масонске завере”. Не виде проблем у писању претећих порука хомосексуалцима, док користе машину која великим делом производ рада Алана Тјуринга. Сасвим им је нормално да прете смрћу атеистима на социјалној мрежи Марка Цукерберга.

Како се борити против оваквих ствари? Где престаје слобода говора, а где почиње угрожавање туђих слобода? Да ли је напредак друштва узајамно искључив са апсолутним традиционализмом? На ова и слична питања покушаћемо да одговоримо на трибини “Атеиста Србије”, 28. маја у Дому омладине Београда.

Želite da saznate nešto o svojoj prošlosti?

Pogledajte svoje trenutne uslove u kojima živite.

Želite da saznate nešto o svojoj budućnosti?

Zagledajte se u svoje današnje akcije.

Prošle nedelje Evropski sud pravde (ESP) – evropski ekvivalent Vrhovnog suda u Americi – izrekao je presudu o „pravu na zaborav“, koja je korisnicima Gugla dala mogućnost da uklone linkove o sebi iz rezultata Guglove pretrage. Gugl će morati da obriše sav materijal koji korisnik želi da skine, ukoliko takvo uklanjanje ne šteti javnom interesu. Odluka se odnosi na gotovo sve što se nalazi na internetu – pravne spise, fotografije, čak i zakonito objavljene vesti – i po rečima evropske komesarke za pravosuđe Vivijen Reding, predstavlja „očiglednu pobedu zaštite ličnih podataka Evropljana“.

Po mišljenju suda, Gugl nije samo sakupljač ili organizator sadržaja na internetu. Naprotiv, on deluje kao „kontrolor“ tog sadržaja, pa samim tim i snosi veću odgovornost za privatnost svojih korisnika. Teret sada pada na ovu kompaniju, koja mora da dokaže da još uvek ima razloga da se stari sadržaj čuva. Gugl će morati da se povinuje zahtevima korisnika za brisanje onih podataka koji su „neadekvatni, irelevantni ili ne više relevantni“ imajući u vidu „vreme koje je proteklo“. Uz sav entuzijazam suda za to pravo, ostaje osnovno pitanje sprovođenja ove odluke. Koji su kriterijumi za odlučivanje da li je nešto još uvek „relevantno“ za javni interes? Koliko će vremena morati da prođe da bi neko bio „zaboravljen“? (I naravno, kako će Gugl izaći na kraj sa lavinom zahteva za uklanjanje?)

Probni slučaj ESP-a došao je iz Španije, gde se ovo pravo zove derecho al olvido. (Stotine drugih sličnih predmeta polako se šire po sudovima u ovoj zemlji.) Pre nekoliko godina, advokat po imenu Mario Kosteha ukucao je svoje ime u Gugl i pronašao članak o sebi s kraja devedesetih u jednim katalonskim novinama. U to vreme, Costeha je bio u dugovima i morao je da proda deo svoje imovine. List je objavio sve detalje koji su se kasnije našli u onlajn arhivi novina. Gugl može da pretražuje tu arhivu. Godine 2009, Costeha se žalio državnoj instituciji pod nazivom Agencija za zaštitu podataka Španije, koja je naložila Guglu – a ne novinama – da ukloni linkove. (Dug je „poravnan i isplaćen pre mnogo godina, ja sam se u međuvremenu razveo, ali prema Guglu još uvek sam oženjen i u dugovima“, rekao je Costeha.) Gugl se žalio i predmet je na kraju završio u španskom vrhovnom sudu, koji je zatražio mišljenje od ESP-a. To mišljenje je stiglo prošle nedelje.

Izraz derecho al olvido u Španiji ima čudan prizvuk. Ova država je skoro četrdeset godina provela pod surovom vladavinom diktatora Franciska Franka. Franko je preuzeo vlast posle krvavog i dugog građanskog rata u kojem su on i njegove pristalice pobili mnogo svojih sunarodnika – po nekim procenama oko dve stotine hiljada u ratu i dvadesetak hiljada neposredno nakon rata, kao i hiljade ljudi koji su umrli u španskim zatvorima i koncentracionim logorima po čitavom kontinentu. Kada je i Franko umro 1975, država je preživela turbulentnu ali uglavnom civilizovanu i mirnu tranziciju u demokratiju. Te godine su mnogo obećavale, ali krvoproliće i represija koji su im prethodili nikad nisu zaista nestali. Stara garda se nije zaista povukla; samo se presvukla za novo vreme. Frankisti su postali kulturni konzervativci – možda retrogradni, ali svesni svoje pozicije u novom evropskom poretku. Novi etos se primio: Španci su podsticani da gledaju u budućnost umesto u prošlost, za dobrobit svih građana. (Pravosudni sistem je dobio zadatak da omogući ovu budućnost. Zakon o amnestiji usvojen je 1977. da zaustavi procesuiranje zločina iz Frankovog perioda.) Prećutni sporazum da se prošlost ostavi po strani nazvan je pacto de olvido, dogovor o zaboravu.

Prošle nedelje razgovarao sam sa Emilijom Silvom, predsednikom španskog Udruženja za obnovu istorijskog sećanja, aktivističke grupe koja vrši pritisak na vladu i javnost da se suoče sa zločinima iz prošlosti. Između ostalog, ova grupa je uspela da ubedi španske sudove da se pozabave navodima o zločinima iz prošlosti koji su ranije bili ignorisani. „Zamislio sam se nad presudom o Guglu“, kaže on. „Naravno, odlično zvuči da svi imamo priliku da speremo ljagu s obraza, ali gde je granica?“ Španija je, podseća me on, fábrica de olvido, fabrika zaborava.

Od ranih dvehiljaditih, grupe predvođene Silvom i drugima ekshumirale su preko stotinu masovnih grobnica širom zemlje, gde još uvek leže na hiljade leševa iz građanskog rata. Većina tih ostataka pripada levičarima ili simpatizerima republike. Posle pobede Frankovih snaga, diktator je primorao preživele suparnike da podignu ogroman spomenik poginulima sa pobedničke strane. Svi ostali su bili osuđeni na državno odobreni zaborav.

Kako tvrdi Soledad Foks, šefica odseka romanistike na koledžu Vilijams i stručnjak za špansku istoriju 20. veka, čitav koncept sećanja u ovoj zemlji je sporan. „Oni koji su bili u situaciji da „pamte“ obično su neke stvari zaboravljali“, kaže ona. Ističući to, ona dovodi u pitanje ideju koja se javlja u nekim krugovima u Španiji: da samo oni koji su preživeli građanski rat imaju pravo da iznose mišljenje o prošlosti. Foks tvrdi da nije tako: partizani koji su se borili u Španiji pre i tokom Frankovih godina često su u prvi plan gurali svoju opciju: pamtili su ono što su hteli – što je primer selektivnog pamćenja. Zakonom o istorijskom sećanju, koji su 2007. usvojili socijalisti, zvanično je osuđen Frankov režim i olakšano je iskopavanje masovnih grobnica. Ali nedugo zatim, zakon se našao u vrtlogu skandala i izgubio je veliki deo svoje snage otkad su konzervativci 2011. ponovo preuzeli vlast.

Iste godine, Kraljevska istorijska akademija, organizacija koja se finansira javnim novcem, izbrisala je reč „diktator“ iz odrednice o Franku u svojoj zvaničnoj enciklopediji. Druge odrednice bile su pune eufemizama, propusta, pa čak i očitih netačnosti. Nacionalistički sveštenik koga su ubili republikanci naziva se „mučenikom“, dok republikanske žrtve nisu dobile slične jezičke ukrase. Na drugom mestu se republikanska vojska naziva „neprijateljem“, a pljačke Frankovih snaga po gradovima skrivaju se sintagmom „normalizacija civilnog života“.

Reč koja je sve to opisivala, prema levo nastrojenim kritičarima tog vremena, bila je revizionizam. (Silva mi je objasnio poetičnije: „Istorijski udžbenici puni su zaborava.“) Još je problematičniji stav sudova. Uprkos međunarodnoj pažnji, španski sudovi su uglavnom odbijali da okarakterišu zločine počinjene tokom i nakon građanskog rata kao „zločine protiv čovečnosti“, iako istorijski podaci govore da su Frankove snage bile rešene da sistematski istrebe svoje ideološke suparnike. Španski sud koji je učestvovao u presudi o Guglu je „isti onaj sud koji je odbacio pritužbe u vezi sa državnom prošlošću“, kaže Silva.

Prošlog meseca, Nacionalni sud je odbio zahtev za izručenje Antonioja Gonzalesa Pačeka, zloglasnog bivšeg policijskog inspektora, u Frankovo vreme poznatog pod nadimkom Bili Kid. Advokati su tražili da mu se sudi u Argentini po univerzalnoj jurisdikciji. Silva ističe žalosnu ironiju: ovaj sud je bio spreman da promoviše i ozakoni pravo na zaborav u zemlji u kojoj je postalo teško pamtiti.

Još je prerano za prognoze kakve će posledice presuda o Guglu imati na pokret za istorijsko sećanje. Još uvek nije bilo kriminalaca ili članova njihovih porodica koji su tražili da Gugl skine linkove o njima – bar koliko je Silva upućen. Moguće je i da će sudovi odlučiti da je očuvanje ovih linkova u javnom interesu, iako Silva po tom pitanju nije optimista. On i njegove kolege koristili su internet da uđu u trag kriminalcima iz Frankovog vremena, čija se imena pojavljuju u sudskim spisima. Zabrinut je da će ovo opšte pravo na zaborav otežati njihov progon. Jedan španski sud je 2008. kaznio grupu „Udruženje protiv torture“ jer je nekoliko godina ranije na internetu objavila spisak imena optuženih za torturu. (Udruženje je na kraju moralo da skine čitav spisak.)

U proteklih tridesetak godina, poruka španske države bila je nedvosmislena: višedecenijski zakon o amnestiji omogućio je da mnogi istorijski zločini postanu irelevantni za današnji javni interes. Da li to znači da će i mogući zločinci sada imati i pravo da budu zaboravljeni. „Ideja o zaboravljanju pravnim dekretom me plaši“, kaže Silva, „Svako pravo da budeš zaboravljen mora da bude u skladu sa pravom da se zna istina.“

Jonathan Blitzer, The New Yorker, 21.05.2014. Preveo Ivica Pavlović

Think back to when you were 22 years old. You were just graduating from college, entering the “real world,” and embarking on your professional journey.

Maybe you wish you could rewrite your past. Or perhaps you’re content with the decisionsyou made at that time in your life. Either way, there are probably a few things you wish you knew then that you know now.

That’s exactly what LinkedIn asked its network of top minds across all fields to write about for its most recent Influencers editorial package, titled “If I Were 22.”

Over 60 thought leaders shared original posts–along with pictures of themselves at 22–filled with pearls of wisdom for new grads based on what they wish they had known at 22. Here’s what 12 super-successful people had to say.

Arianna Huffington: Don’t work too hard.

In the course of her “Thrive” book tour, the The Huffington Post president says one question has come up over and over again. It goes something like this: “It’s all fine and good for people who have already succeeded to care for their well-being, but shouldn’t young people pursue their dreams by burning the candle at both ends? Surely getting by on less sleep and constant multitasking are an express elevator to the top, right?”

“This couldn’t be less true,” Huffington says. “And for far too long, we have been operating under a collective delusion that burning out is the necessary price for achieving success.”

This is what she wishes she knew at 22. “I wish I could go back and tell myself, ‘Arianna, your performance will actually improve if you can commit to not only working hard but also unplugging, recharging, and renewing yourself.'”

That knowledge, Huffington says, would have saved her a lot of unnecessary stress, worry, burnout, and anxiety.

Richard Branson: Have a blast, but build your purpose.

“There are lots of things I know now that I wish I had known when I was 22,” says the Virgin Group founder. “I would have loved to have known that Sir Tim Berners-Lee was going to invent the internet, so that I could have invented LinkedIn–not to mention Google, Twitter, and Facebook!

“It would have been useful to have known that Steve Jobs was going to launch the iPod, and the internet was going to revolutionize the music industry–I would have sold our record shops and got out of the music business a lot earlier.”

Sallie Krawcheck: Things won’t get easier, but they’ll get better.

Krawcheck, the business leader of 85 Broads and a former top executive on Wall Street, wishes she had known to keep a running note of what works and what doesn’t work for her; what she likes and what she doesn’t like; what she’s good and what she isn’t good at; the work styles that suit her and what doesn’t; and where her passions lie and what leaves her cold.

She’d tell her 22-year-old self that “it still won’t be easy once you decide what you want to do: over the months that follow, you’re going to be rejected by all of the major Wall Street firms … but you’ll eventually find the right firm. … It’s going to be a lot of fun. Not every day, but most days. You’re going to be rejected a lot. You’ll need thick skin to get through it. Oh, and work hard. That really matters. Please get that mole on your shoulder checked. And that guy you’re dating? Bad idea. Seriously.”

Deepak Chopra: Embrace the wisdom of uncertainty.

What Chopra wishes he knew at 22 is to embrace the wisdom of uncertainty.

“At the outset of my medical career, I had the security of knowing exactly where I was headed,” says the popular author and founder of The Chopra Foundation. “Yet what I didn’t count on was the uncertainty of life, and what uncertainty can do to a person.”

He had thought security was his “friend” and uncertainty his enemy. “If only I knew then, as I know now, that there is wisdom in uncertainty–it opens a door to the unknown, and only from the unknown can life be renewed constantly,” he says.

Suze Orman: Money will never define you; you define your money.

“Money will never define you. You define your money.”

That’s what Orman wishes she knew at 22.

“When you are starting out in your 20s, it is natural to think about all that you will have and do once you start making money, and making more money. That gives money way too much power over your life. It’s not about how much you make, but the life that you make with the money you have.”

After spending her 20s waitressing and never earning more than $400 a month, the TV host, author, and financial adviser’s 30s saw a drastic shift. “I built a successful financial-planning practice and was making more in a month than I used to make in a year. But here was the problem: the more money I made, the more I wanted other people to see how great I was doing, financially speaking.”

Her finances were a mess, she says. “But more importantly, my money was a mess because I was a mess. I had it all wrong–all the things I was spending my money on added nothing to my self-worth.”

Clara Shih: Accept that the most coveted jobs may not be right for you.

Shih, CEO of Hearsay Social, says she can’t complain about the way her career has gone so far–but there are two things she wishes someone had told her at 22:

1. Don’t choose a job just because it’s the most sought-after.

2. Don’t choose a job based on pay (unless you absolutely have to).
Especially when you are early in your career, one of the worst things you can do is sacrifice learning opportunities, growth, and valuable connections for ego and–in retrospect–paltry sums of short-term money,” she says. “You owe it to your future self to make decisions today for the right reasons and the long term.”

Craig Newmark: Begin working on your personal brand early on.

“People will quickly decide to perceive you one way or the other, and it’ll be hard to change that perception, which is what the marketing folks rightly call a ‘brand,'” says Newmark, the founder of Craigslist.

What he wishes he knew at 22: “You’re responsible for your own branding from the beginning, and if you can get it done well, right at the start, and then protect it, that’s good.”

“We nerds aren’t good at that, and tend to be perceived unfairly,” he adds. “That can be corrected over time, particularly if you have a sense of humor.”

Rachel Zoe: Learn what you’re good at.

“When you are just starting out in your career, it is both an incredibly exciting and scary time,” says the celebrity fashion stylist.

“It was through a combination of instinct and great advice from my parents–for which I am eternally grateful–that I was able to navigate the uncharted territory of the fashion world. If I could go back and do it all over, these are the points I would hone in on; they are also the words of wisdom I offer to anyone who is just getting their feet wet.”

  • Don’t look at the clock.
  • Learn what you’re good at and what you’re not good at.
  • Know what to prioritize.
  • Rise above drama.
  • Stand out in your job interviews.

Jim Kim: Get to know how other people live.

When Kim, president at the World Bank, turned 22, he was quite unhappy. He was just two months into his first year at Harvard Medical School, where he spent every night memorizing anatomy out of a textbook. “It seemed a real letdown,” he says.

“I wish I knew then what I understand more completely now about preparing myself for the future. I have two suggestions that I wish someone had told me when I was younger.”

One, he says, is to find out how other people live. “You should get to know people from every income level and understand their worlds.”

Second, is to understand the benefits of meditation, or other practices that calm your mind.

Naomi Simson: Work won’t remember that weekend you didn’t give it, but your friends will.

Simson, the founder of RedBalloon and a former Apple manager, says she would tell her 22-year-old self to have fun, to rush less, breathe more, eat raw food, and take up yoga. “I worked hard. I was focused, determined, and disciplined. But I did not necessarily allow myself the space and time for creativity and self-expression,” she says.

“I would encourage my 22-year-old self to take a moment to nurture my friendships–in person. Call them, make a plan, do something together–share experience. Laugh out loud every day. A poke on Facebook does not a friendship make (not that there was such a thing as social media when I was 22).”

Christopher Elliot: Learn as much as you can.

Elliot wishes he knew a few things at 22.

The author, consumer advocate, and multimedia journalist says he’d tell himself to tackle big challenges, to learn a lot about numbers and words–and even more about people–to read poetry, to use data to guide your own behavior and drama to persuade others, to move on when it’s time, to be a good disciple until you’re ready to become a good leader, to spend more time on your loved ones, and to learn to dance.

Finally, he’d say: “Don’t worry too much about the fact that you’re already starting to lose your hair. You’ll be better off without it.”

Lora Cecere: Read the book ‘Four-Fold Way.’

“Oh, but if only I could go back,” says Cecere, CEO of Supply Chain Insights. “When I was 22, I was starting my second college degree. My mind was full of hope and promise. I was an idealist. Driven and aggressive, I had high expectations.

“I am now nearing 60. Twenty-two was a long time ago. Then, I had a smaller waist, and there was no graying at my temples. It is hard for me to go back 40 years, but here I take the challenge. (Even though it is a big step back into history.)”

If she were 22 again, Cecere says she would check out the book “Four-Fold Way” and spend time internalizing the wisdom. “If I had, my life would have been easier and less stressful.”

So what is the “Four-Fold Way”? “It is a book of wisdom,” she explains. “My current copy is well-worn. The manuscript distills the norms and behaviors that were expected when Native American tribes gathered for council. The differing nations found that some simple principles helped to improve the outcome of the council when they gathered. The advice is simple, but profound.”

What 12 Super-Successful People Wish They Knew At 22,
By Jacquelyn Smith, Business Insider

The first world war in German art: Otto Dix’s first-hand visions of horror

In 1914 Otto Dix joined the German army as a fierce patriot; two years later he was mowing down British soldiers at the Somme. Yet few artists did more to reveal the true horror of the first world war
Ludwig Kirchner's Self Portrait As Soldier (1915)
A detail from Otto Dix’s Stormtroops Advancing Under a Gas Attack, from his 1924 set of first world war drawings, Der Kreig. Photograph: British Museum/DAC

In 1924 the German artist and war veteran Otto Dix looked back at the first world war on its 10th anniversary, just as we are doing on its 100th. What did he see? Today there is a fashion, in Britain, to celebrate the heroism of our grandfathers and their hard-won victory of 1914-1918. It’s as if the clock is being turned back and the propaganda of the war believed all over again. Even the German war guilt clause written by the victors into the Treaty of Versailles in 1919 has been turned into “fact” – after all, who wants to trawl through the complex causes of this conflict and face the depressing truth that it ultimately happened because no one in July 1914 understood how destructive a modern industrial war could be?

We need to shake off the nostalgia of a centenary’s forgetful pomp and look at the first world war through fresh eyes – German eyes. For no other artists saw this dreadful war as clearly as German artists did. While British war artists, for example, were portraying the generals, Germans saw the skull in no man’s land.

Der Krieg, the series of prints Otto Dix published in 1924, and which is about to go on view at the De La Warr Pavilion in Bexhill-on-Sea, is a startling vision of the apocalypse that really happened on Europe’s soil 100 years ago.

A German soldier sits in a trench, resting against its muddy wall. He is smiling, but the grin is empty and hollow-eyed – for his face is a bare skull. He has been dead a while. No one bothered to bury him. His helmet is still on his skull, and his boots reveal a rotting ankle. In another print, a severed skull lies on the earth. Grass has grown on its crown. More grass resembles a moustache under its nose. Out of the eyes, vegetation bursts. Worms crawl sickeningly out of a gaping mouth.

Otto Dix's Skull, from his 1924 set of first world war drawings, Der Kreig
 
Otto Dix’s Skull, from his 1924 set of first world war drawings, Der Kreig Photograph: British Museum/DACS

Dix had seen these things as a frontline soldier. At the time, he later confessed, he did not think about them too much. It was after he went home that the nightmares started. In what might now be called post-traumatic stress, he kept seeing the horrors of the trenches. He was compelled to show them, with nothing held back.

The prints gathered in Der Krieg (The War) are just part of the hideous outpouring of images he unleashed. It was as if Dix needed to vomit his memories in order to purge himself of all that haunted him. He engraved these black-and-white vignettes just after painting The Trench, a horrific masterpiece that distilled the western front into one grisly carnival of death. The painting was hugely controversial, and in 1937 the Nazis included it in the notorious Degenerate Artexhibition that vilified modern German artists like Dix. The confiscated painting vanished during the second world war, perhaps burned in the bombing of Dresden.

Even with that loss, Dix’s war art is a gut-wrenching act of witness. Yet he was not alone. He was part of a radical art movement that rejected the conflict and the European civilisation reponsible for it.

It was not at all obvious that a man such as Dix would create some of the defining pacifist images of the 20th century. In 1914 he was a fierce German patriot who joined up enthusiastically. He became a machine gunner and fought at the Battle of the Somme, efficiently mowing down British troops. He won the Iron Cross (second class) and began training to be a pilot. How did this courageous soldier turn into an anti-war artist?

To understand that, we need to comprehend that, during the first world war, a radical minority of Germans turned to artistic and political revolution, rather than nationalism. Like the British war poets, Germany’s young artists came to hate the war, but unlike the poets, they organised to resist it.

Many simply could not take the front. Like Dix, the brilliant expressionist painter Ernst Ludwig Kirchner joined up in 1914, but his mental health soon collapsed. In his 1915 painting Self-Portrait as a Soldier (currently in the National Portrait Gallery’s exhibition The Great War in Portraits), he gives visual form to shell shock. The painter stands in uniform, his face yellow and eyes dazed, lurching like a sleepwalker, his right hand severed at the wrist.

Ludwig Kirchner's Self Portrait As Soldier (1915)
‘Giving visual form to shell shock’ … Ludwig Kirchner’s Self Portrait As Soldier (1915). Photograph: National Portrait Gallery

Kirchner had not really lost a hand. The bloody stump he waves is an image of artistic and sexual despair – war has unmanned him. Kirchner’s pre-war paintings were sensual primeval nudes, but in his 1915 self-portrait he has turned helplessly from a naked model. It is not only a hand that has been amputated, but his very life force.

Like Dix and Kirchner, the poet Hugo Ball wanted to fight. He failed the medical three times. Visiting Belgium so he could at least see the front, he was so shocked that he turned against war, fled to Switzerland with his girlfriend, cabaret singer Emmy Hennings, and in 1916 founded the Cabaret Voltaire in Zurich. This was the birthplace of Dada, the most extreme art movement of the 20th century, which used nonsense, noise, cut-ups and chaos to repudiate war. “The beginning of Dada was really a reaction against mass murder in Europe,” said Ball.

Dada was the counter-culture of the first world war, just as psychedelia was to be the counter-culture of Vietnam. At a time when supposedly rational decisions sent so many to their deaths – in 1916, the year Dada began, General Haig ordered an advance at the Somme that killed 19,000 British soldiers on a single day – Dada feigned madness. Its angriest practitioners were Germans.

Helmut Herzfeld wasn’t so sure he wanted to be German, however. In 1916 he got so sick of the war’s relentless propaganda that he changed his name to John Heartfield – a shockingly subversive adoption of the enemy’s language. He got out of the army by pretending to be mad, and then, sent to work as a postman, threw away the mail to hinder Germany’s war effort.

In 1919, at the First International Dada Art Fair in Berlin, Heartfield and another Dadaist, Rudolf Schlichter, hung a dummy of a German officer with a pig’s face from the ceiling. It is impossible to think of Britain’s generals being portrayed like this – but then Germany had lost, and Berlin was riven by revolution.

Dix also exhibited at the Dada fair. He got involved with this revolutionary movement after meeting its most charismatic exponent, George Grosz (much like Heartfield, he adopted the English “George” as a war protest). While Dix was at the front, Grosz was sending soldiers Dadaist “care packages” full of satirically useless stuff like neatly ironed white shirts.

George Grosz, Pillars of Society
George Grosz’s Pillars of Society (1926) Photograph: Akg-Images/AKS0

At the 1919 fair Dix exhibited a painting of maimed war veterans begging on a Berlin pavement. The city was full of damaged men. In another of his Dada paintings, Card-Playing War Cripples, men breathe through tubes and use feet to hold cards – they are no longer men, they are collages.

For it took a new art to do justice to the Great War. So Dada invented photomontage, a shattered mirror of the violence done to bodies by war. At the Dada fair in Berlin this was made explicit when, over the broken bodies painted by Dix, a photomontage by Grosz of a man who seems horribly disfigured was inserted. This ruined face resembles photographs of the war’s victims – until you realise the “Victim of Society” is nothing but an Arcimboldo head made of cut-out newspaper pictures.

German artists showed the war with utter clarity when others turned away. While the Dadaists were cutting up society, the war veteran Max Beckmann painted his grotesque vision of a world gone mad, Die Nacht (The Night). Yet their warnings went unheeded. In 1924 Dix’s war engravings were shown in an anti-war exhibition. In less than a decade he would be living in internal exile, a banned “degenerate artist”, while leaders with very different memories of the first world war laid the foundations of the second.

The truth survives. In his 1924 drawing How I Looked as a Soldier, Dix portrays himself holding his machine gun. He’s unshaven under his helmet and his eyes are narrow slits. Dix the truth-teller looks back at Dix the killing machine.

Lagano umire onaj koji ne putuje,
Onaj koji ne čita,
Onaj koji ne sluša muziku,
Onaj koji ne nalazi zadovoljstvo u sebi.

Lagano umire onaj koji uništava vlastitu ljubav,
Onaj koji ne prihvata pomoć.
Lagano umire onaj koji se pretvara u roba navika
Postavljajući sebi svaki dan ista ograničenja.
Onaj koji ne menja rutinu,
Onaj koji se ne usuđuje odenuti u novu boju,
I ne priča s onima koje ne poznaje.

Lagano umire
Onaj koji beži od strasti i njenog vrela emocija;
Onih koje daju sjaj očima i napuštenim srcima.

Lagano umire
Onaj koji ne menja život kad nije zadovoljan
Svojim poslom ili svojom ljubavi,
Onaj koji se ne želi odreći svoje sigurnosti
Radi nesigurnosti,
I koji ne ide za svojim snovima.
Onaj koji sebi neće dozvoliti,
Niti jednom u svom životu
Da pobjegne od smislenih saveta…

Živi danas.
Reskiraj danas.
Učini danas.
Ne dozvoli sebi lagano umiranje.
Ne zaboravi biti sretan!

Pablo Neruda, Lako je lagano umreti

20 Photos: Residents with portraits of their ancestors on Victory Day in St Petersburg

Local residents carry portraits of their ancestors, participants in the second world war, as they celebrate Victory Day in St Petersburg, Russia. About 30,000 people walked in a march named ‘immortal regiment’ to mark the 69th anniversary of the defeat of Nazi Germany

Photograph: Dmitry Lovetsky/AP

….i lije na uglu petrolejska lampa

Svjetlost crvenkastožutu
Na debelo blato kraj staroga plota
I dvije, tri cigle na putu.

I uvijek ista sirotinja uđe
U njezinu svjetlost iz mraka,
I s licem na kojem su obično brige
Pređe je u par koraka.

A jedne večeri nekoga nema,
A moro bi proć;
I lampa gori,
I gori u magli,
I već je noć.

I nema ga sutra, ni preksutra ne,
I vele da bolestan leži,
I nema ga mjesec, I nema ga dva,
I zima je već,
I sniježi…

A prolaze kao i dosada ljudi
I maj već miriše –
A njega nema, i nema, i nema,
I nema ga više…

I lije na uglu petrolejska lampa
Svjetlost crvenkastožutu
Na debelo blato kraj staroga plota
I dvije, tri cigle na putu.

Dobriša Cesarić, Balada iz predgrađa

Politicki aspekt Sekspirovih dela obraca se i danasnjoj publici?

– Apsolutno, i to zastrasujuce i mocno. Evo primera, pre petnaest godina sam prvi put vodio sina na izvodjenje “Koriolana”. Po zavrsetku predstave mi je rekao:”Nisam znao da Sekspir moze da bude tako politican”. Moj sin je fizicar, nije strucnjak za literaturu, i Sekspira je dozivljavao kao apoliticnog. Bio je ushicen ovim komadom u kome kao da vam pesak stalno klizi pod nogama jer ne znate sta ce da se desi.
Jedne noci, posle izvodjenja “Hamleta” u Stratfordu, redari koji su cistili salu sa cudjenjem su primetili staricu koja je sedela medju praznim stolicama. Prisli su joj misleci da joj nije dobro, a ona im je odgovorila da su joj drugarice kupile kartu za pozoriste kao poklon za njen 89. rodjendan jer u predstavi igra glumac iz njene omiljene serije. “Da li sam ovo propustala citavog zivota?”, pitala ih je pod utiskom predstave.

Piter Holand, intervju, Politika, 3. maj

Attitude, aptitude, intelligence, intensity, and integrity – “if you have those five things, we can teach you the rest,” says the consumer advocate.

“Hire qualities, teach skills”, Bill Bartmann

Ukoliko se pitate zašto vaša karijera ne napreduje brže ili zašto vas uvek previde kada su u pitanju povišice, unapređenja ili važni projekti, odgovor možda leži u činjenici da se ponašate na jedan od uobičajenih načina koji ubijaju karijeru.

.

1. Ne promovišete svoj rad

.
Vaš rad može biti fantastičan, ali ako niko nije upućen u vaše rezultate, sav trud koji ste uložili neće pomoći vašem ugledu, povisiti vam platu ili unaprediti vaše mogućnosti. Postarajte se da vaš menadžer bude u potpunosti upoznat sa vašim dostignućima, bilo da se radi o uspešnom radu sa klijentima koji su teški za saradnju, gubicima koje ste otkrili i otkonili, ili bilo šta drugo što prevazilazi granice vašeg opisa posla.

2. Imate odbrambeni stav

.
Ukoliko zauzmete odbrambeni stav kad dobijete ne tako sjajne evaluacije vašeg rada, moguće je da zadajete smrtonosni udarac vašoj karijeri. Mnogi jednostavno odustaju od značajnih interakcija sa ljudima sa odbrambenim stavom, što će uništiti odnose koje treba da negujete tokom karijere, ali i poričete informacije koje su neophodne za dalji profesionalni razvoj. Prihvatite kritike konstruktivno.

3. Donosite ishitrene odluke

.
Bilo da napuštate posao zbog nečega što vam je poslodavac rekao ili da prihvatate poslovnu ponudu koju prethodno niste podrobno razmotrili, u karijeri nema mesta za impulsivne odluke. Ishitrene odluke imaju dalekosežne posledice na vaš novčanik, ugled i svakodnevni kvalitet života.

4. Niste asertivni

.
Možda mislite da je najbolji način za profesionalni uspeh ukoliko ne dižete mnogo “buke”. Ali, ako verujete da je određena odluka pogrešna ili da je projekat krenuo naopako, dobri menadžeri će ceniti ukoliko progovorite. Izražavanje svog mišljenja na profesionalna način predstavlja ključ za uspeh.

5. Previše ste negativni

.
Ukoliko se neprekidno žalite povodom novih projekata, politike poslovanja vaše kompanije ili zašto neophodno baš toliko vremena da se otkloni određeni nedostatak, verovatno stvarate neprijatnu atmosferu za vaše radno okruženje, a vas će okarakterisati kao osobu sa negativnim stavom.

6. Laganje

.
Ako vas uhvate u laži, bilo da je ona mala ili nešto što se ne može dokazati, uništićete kredibilitet, a to je nešto što se teško možete povratiti. Čak i posle tri godine potpune iskrenosti i dalje će vas smatrati za osobu kojoj se ne može u potpunosti verovati.

7. Hronično ste neorganizovani

.
Ljudi obraćaju pažnju na to da li ispunjavate ono što ste najvaili, kao i da li ste to uradili u roku koji ste naveli, bilo da je reč o prosleđivanju dokumenta ili poštovanju krajnjeg roka velikog projekta. Vodite računa jer možete steći reputaciju osobe na koju se ne može osloniti i koja ne može da održi svoju reč.

8. Ne držite korak sa novom tehnologijom

.
Ukoliko milsite da je način na koji ispunjavate svoje poslovne obaveze sasvim zadovoljavajući, to ne sme biti opravdanje da se odupirete novoj tehnologiji i započente da obavljate određene radnje na nov način u korak sa tehnologijom.

Radne navike koje ubijaju karijeru, Bizlife

A da li je zaista tako zastrašujuće kao što Golubović na Pinku navodno implicira, i kao što nostalgična suza niz butinu voli da poruči? Naravno da ne. Eventualni porast kriminala nije automatski i “poremećen sistem vrednosti”. Dok je za katastrofičke sintagme poput “krize morala” ipak potrebna mnogo ozbiljnija društvena nepogoda od jednog nabildovanog kriminalca koji je kasno otkrio slikarsku četkicu i petparačku poeziju u televizijskom programu. Mnogo je veći moralni kolaps predstavljalo bacanje cveća pred tenkove na putu za Vukovar od sarkastičnog “divljenja” jednom priprostom reketašu i dileru kojeg ionako vuku po studijima da bi mu se smejali dok on to ne kapira. Uostalom, Kristijan Golubović je polovinu života već bio proveo po zatvorima za svoja kriminalna dela. Danas ne govori pohvalno o tom delu svog života i očajnički komično pokušava da se prikaže kao izmenjeni pojedinac. Šta je tu tačno poremećena vrednost?

Kristijan Golubović sa svojim komičnim izletima u estradu je idealno strašilo. Da ne bismo primetili ostala strašila u svom dvorištu i osećali se dobro i pravednički kad se istutnjimo po njemu. Naime, famozna Radiodifuzna agencija nije dizala svoj cenzorski glas kada su do pre samo par godina televizije opsedale razne kreature u akciji odbrane i zaštite Ratka Mladića i sličnih zločinaca. Ili to, po marginama kablovskih operatera ili političkih tabloida, čine i danas. Šta je sa gostovanjima Veselina Šljivančanina po jutarnjim ili šou programima? Šta ako Jovica Stanišić odluči da zasvira bas gitaru u Grand paradi ili kod Ivana Ivanovića? Otimač tašni babama i sitniji diler heroina sa gorućom željom da se dopadne je mnogo lakša meta od sistematskog istorijskog revizionizma, propagacije teorija zavere, rasizma, seksizma, šovinizma uzetih zdravo za gotovo po mnogim medijima. Tada ne mislimo na mirni dečji san i na vrednosti koje im guramo u gubicu, šta li?

Aleksej Kisjuhas, Pravda za Kristijana, Danas

Dragaš o Aleksandaru Vučiću

– Dobili smo premijera koji je patetični demagog. Starh se širi Srbijom. Strah od pogleda premijera. Pretnje novinarima RTS-a je uvod u novo ludilo. Tiranija ludila se nastavlja iz perioda kada su novine zabranjivanje i strogo kažnjavane. Sledi obračun sa svima nama koji kritikujemo nesposobnu vlast.

Dragaš o ekspozeu premijera Vučića

– Ekspoze od tri sata je dokaz prepotentnosti i bahatosti premijera. Tolika brbljivost i patetika je odraz ogromnog straha pred istorijskim problemima kojima nije dorastao. Kada pomešate priču o bureku sa promašenim metaforama i na sve to dodate japajazam, egomanijakalna potreba da sve znate i da se za sve pitate, onda moramo biti zabrinuti za sudbinu države i naroda.  Mana ekspozea je što nije duže trajao. Dobra strana je da premijer otvoreno govori o potpunoj rasprodaji Srbije.

Dragaš o sastavu nove vlade

– Dobili smo administrativnu vladu ekonomskih ubica iz MMF-a i Svetske banke. Njihov zadatak je da se potpuno uništi ekonomija Srbije. Tako će Srbi konačno biti surovo kažnjeni za neposlušnost. Ovo će biti najsurovija vlada u parlamentarnoj istoriji Srbije, koja će raditi protiv interesa svoje države i svog naroda. Šok terapija je najavljana za privredu koja se nalazi u komi. Operacija bez anastezije je povratak na hirušku politiku tržišnih fundamentalista iz perioda posle petooktobarske kontrarevolucije.

Dragaš o ministru finansija i ministru privrede

– Lazar Krstić je sve pokazao. Finansijski Nikola Tesla, kao ga je najavio Vučić, zapravo je Mališa Pališa. Došao je da sprži naše finansije. Dušan Vujović je provereni visoki činovnik Svetska banke, koji je zadužen za uništavanje nacionalnih ekonomija. On ne zna našu privredu i zbog toga neće imati nikakve sentimentalnosti u ispunjavanju dobijenih naloga. Ne treba zaboraviti da je on ekonomski bio zadužen za uništavanje Ukrajine. Vidimo kakvo je rasulo ostavio za sobom. Takav scenario se sprema i za Srbiju.

Dragaš o Vučićevim reformama

– Najavljene ekonomske reforme će potpuno uništiti Srbiju. Građani Srbije moraju da ustanu u odbranu države od ucenjenih izdajnika, konvertita i tržišnih talibana. Ekonomske reforme su, dakle, štetne po naše državne, ekonomske i nacionalne interese i ne treba ih primeniti. Ekonomski tim je sastavljen od diletanata. Primena ekonomskog programa iz njegovog ekspozea nas dovodi do potpune propasti i gubitka nacionalne ekonomije. Da li će se to zaista i desiti? Zavisi od građana. Videćemo gde su granice strpljenja osiromašenih, opljačkanih i zavedenih građana Srbije. Premijer je sada u ekstazi i na vrhuncu samozadovoljstva. Uskoro kreće suočavanje sa realnošću. Tada će biti najopsniji za demokratiju.

Dragaš o Vučićevim metaforama

– Pošto je premijer svoj tim proglasio za Bajern, Real je u Minhenu potukao Bajern sa četri gola i tako srušio i ovu Vučićevu metaforu o uspešnosti njegovog tima. Uzgred, direktora Bajerna očekuje zatvor od tri godine zbog novčanih pronevera. E, to je prava metafora.

Dragaš o totalnoj rasprodaji državnih preduzeća

– Hoće da prodaju RTB Bor, PKB Korporaciju i sve poljoprivredne kombinate, Državne lutrije, Aerodrom, Galeniku i sve nacionalne resurse. Nalog je jasan – sve rasprodaj! Ništa ne sme da ostane u rukama države. Neoliberali likuju! Hvale Vućiča i klanjaju se njegovoj spremnosti da sve uništi i rasproda. Niko ne odgovara na pitanje – Kada sve rasprodate, od čega ćemo živeti? Kako ćemo puniti budžet? Kako ćemo isplaćivati penzije, socijalna davanja i plate za ljude koji rade za državu? Sama činjenica da su prvo smanjili plate trudnicama sa 50.000 dinara na 20.000 dinara, najbolji je dokaz kakvi su desperadosi došli na vlast. Narod će platiti veliku cenu svoje lakovernosti i povodljivosti. Kada prodate nacionalne resurse, onda ste izgubili državu. Postajete robovi u vlastitoj državi. Nova vlast je dobila taj zadatak  i toliku podršku “Velikog Brata”. Sama činjenica da je prvoga dana od imenovanja došla Ketrin Ešton, najbolje govori o tom namesničkom odnosu. Dugoročna posledica rasprodaje nacionalnih resursa je gubitak nacionalnog suvereniteta i dugogodišnje siromaštvo i beda zarobljenih kreditima građana Srbije.

Dragaš o prodaji Telekoma

– U oktobru 2011. godine, Vučić i Nikolić su podigli tužbe protiv vlade Cvetkovića, koja je imala nameru da proda naš Telekom, pa su čak govorili da će svojim telom da brane nacionalnu kompaniju. Sada hoće što pre da prodaju Telekom, objašnjavajući to čuvenom mantrom neoliberalnih šarlatana da država ne može da upravlja Telekomom. Na pitanje, kako je moguće da je država Norveška većinski vlasnik 53% najuspešnije kompanije Telenor i da oni ništa ne privatizuju, tržišni talibani nemaju odgovor. Ne sme se prodati Telekom. To je zločin prema državi.

Dragaš o prodaji EPS-a

– Namera da se proda EPS je potpuno ludilo odnarođenog režima. Interesantno je da se traži manjinski vlasnik, kome će se dati kontrolni paket upravljanja kompanijom. To je šizofrena odluka. To ne postoji nigde na svetu. To ne postoji u akcionarskim društvima sveta. Nikada većinski vlasnik ne daje manjinskom da upravlja umesto njega. Zašto bi mu dao? Koji je onda smisao većinskog vlasništva? Neverovatno šta nam se dešava. Lično sam poražen koliko smo propali i u kakve sve nove probleme upadamo sa ovom vlašću.

Dragaš o rasprodaji javno-komunalnih preduzeća

– Posebno će biti interesantno kada se vlast usmeri na rasprodaju javnih i javno-komunalnih preduzeća. Kada to urade, građani će biti izloženi neviđenom teroru multinacionalnih kompanija i to nas onda direktno vodi u socijalnu revoluciju na ulici. Osiromašeni građani neće moći da plaćaju skupu struju, gas, vodu i pobuna je prirodna odbrana od ludila prolupale vlasti. To govore iskustva iz sveta. Vučić hvali Margaret Tačer, zaboravljajući da je njena privatizacija železnica i rudnika dovela do potpunog kolapsa tih nacionalnih sistema. U Kaliforniji se raspao energetski sistem zbog pogrešne privatizacije i to će se nama dogoditi.

Dragaš o bankrotu Srbije

– Jedini sam koji se od 2008. godine zalaže da se proglasi bankrot. To je jedini način da se spasi Srbija. Moje kolege me nisu podržali u tome, jer se plaše da ne izgube svoje privilegije. Naravno, vlast ne želi da primeni moj plan bankrota, koji se odnosi na državnu upravu i finansije, nego priprema najgoru šok terapiju sa rasprodajom nacionalnih resursa. Bankrot je primenjen preko 250 puta u svetu i on je lekovit, jer se podvlači crta i zaustavlja dalji raspad države. Argentina je tako zaustavila potpuno rasulo 2001. godine. Prethodno je na ulicama bila socijalna revolucija, koja je dovela nove političare na vlast.

Dragaš o njegovom Planu bankrota

– To je čitav set ekonomskih mera koje treba da nas izvedu iz ove programirane agonije i beznađa. Proglašenjem bankrota Srbije uvode se privremene mere na godinu dana u državnu upravu i finansije Srbije. Podvlači se crta i zaustavlja dalji sunovrat. Zabranjuje se dalje zaduživanje države, hapse se političari i tajkuni i konfiskuje im se imovina po zakonu, donose se zakoni koji pokreću domaću proizvodnju, smanjuju sva zahvatanja iz privrede i liberalizuju poslovanje, reprogramiraju se svi dugovi, strogim merama štednje u državi iskorenjuje budžetski deficit, nema više 50.000 automobila, nema plaćenih upravnih odbora, ukida se obavezna rezerva, ukida se devizna klauzula, referentna kamatna stopa se smanjuje na 1%, svi državni depoziti idu u državnu banku, formira se prava Berza, smanjuju se porezi i doprinosi, ubrzava se protok para banaka na žiro računu, devizne rezerve se vraćaju u zemlju, preko 2 milijarde evra deviznih rezervi se ostavljaju na računima kod NBS, ostalo od 9 milijardi evra se plasira u izvozne poslove i supstituciju uvoza, tako se zapošljava 2,8 miliona ljudi, srpske banke plasiraju kapital bez kamate uz podelu dobiti iz posla, stvara se slobodna finansijska zona u centru Beograda i milijarde deviza dolaze u finansijskim transkacijama, tako Srbija dobija stope rasta od 30-60% godišnje i raste velikom brzinom kako bismo što pre izašli iz bede.

Svi svetski uslovi nam sada odgovaraju za veliki srpski privredni preporod. Na svetskim finansijskim tržištima slobodnog kapitala ima u izobilju i mi možemo da ga privučemo u našu privredu, energetiku, zdravstvo, infrastrukturu i industrijalizaciju. Nema zaduživanja, nego investiranje! Srbija treba da postavi cilj da do 2024. godine ima BDP od 230 milijardi evra. Sada je realni BDP svega 15 milijardi evra.

Dragaš o Srbiji nakon dve godine Vučićeve vlade

– Ako sve rasprodaju, vladaće dve godine. Iza toga ide – pakao. Ako ih sprečimo da sve rasprodaju i ako prevareni građani ustanu u odbranu svojih života i života svoje porodice, onda ćemo izbore imati do kraja godine, najkasnije na proleće 2015. Zato je važno sada da se počne sa stvaranjem nove opozicije. Pozivam sve ljude koji vole našu Srbiju da se udruže. To je jedini način da se skine opasni totalitarni režim koji svakoga dana u svakome pogledu pokazuje znake gubitka zdravog razuma.

Dragaš o gušenju demokratije

– Opominjem građane Srbije da se nalazimo u vrlo kritičnoj zoni gušenja svih demokratskih institucija i svakog kritičkog mišljenja, jer “Vođa” organski ne podnosi kritiku. Opominjem građane da se radi o dokazanom konvertitu, koji je spreman na sve i koji će se makijavelistički koristiti svim sredstvima da ostane na vlasti. Snaga naše demokratije i republikanske ideje su na ispitu. Snaga naše građanske slobode i želje da se sačuva samostalnost države je na proveri. Mnogo će nam trebati zajedničkog rada i poverenja da izgradimo neko drugo društvo u kome više nećemo imati vođe i starešine.

Dragaš o tome kakav nam premijer zapravo treba

– Nama trebaju premijer i vlada koji znaju da prave novac! Nama ne trebaju dramoseri i japi foliranti koji sve rasprodaju i zakukavaju nad činjenicom da su dobili svu vlast i da nemaju petlje da sami preuzmu odgovornost za sudbinu nacije, nego se ponovo sakrivaju iza Malog Slobe i njegove kriminalne političke grupacije. Treba nam premijer koji će stvoriti bogatu Srbiju i iskoreniti siromaštvo.

Branko Dragas, intervju, Teleprompter.rs, 30. april

Obaveze su samo u 2012 narasle za 604,9 milijuna eura. Netko će reći, u redu, fiat ipak izvozi, no to je isto magla: Fiat u Srbiji zapravo radi samo montažu i lakiranje, dakle jeftine poslove dorade, dok su svi dijelovi i, najvažnije, znanje i tehnologija, uvezeni: kad se pogleda neto izvoz, dakle razlika svega što Fiat uvozi i svega što izvozi, izvoz je zapravo minoran. Ta opjevana, mitska industrija je zapravo običan LON posao, posao dorade, na kojem se danas zarađuje malo ili ništa.

No kako je Fiatu uspjelo stvoriti takve gubitke i zadužiti se u tom iznosu? Stvar mora biti tim čudnija kad se zna da je Fiat po tom dokumentu oslobođen praktički svih obaveza prema domicilnoj državi: Fiat u Srbiji ne plaća porez idućih deset godina, ne plaća komunalne naknade, ne plaća doprinose na plaće radnika (radnicima zdravstveno i sve ostalo plaća država Srbija), struju dobiva po privilegiranoj cijeni, određene prometnice je morala sagraditi Srbija o svom trošku, ne plaća porez na plaće radnika, a na strani 17 izvještaja, prema navodima srpskih novinara, piše : “Kredit koji garantira vlada Republike Srbije po kamatnoj stopi nižoj od tržišne tretira se kao državno davanje”. Uza sve to, država subvencionira svaki auto koji se proda u Srbiji s tri tisuće eura, što je izazvalo veliko nezadovoljstvo drugih proizvođača koji svoje automobile prodaju u Srbiji.

Fiat Automobili Srbija je, dakle, izrazito privilegirana kompanija koja pravi ogromne gubitke i rapidno se zadužuje. Zašto? Pogledajmo podatke. Troškovi materijala su izrazito visoki, 32 milijarde dinara. Prihod od prodaje je 37,7 milijardi dinara. Troškovi materijala dakle iznose preko 85% prihoda od prodaje, što je izuzetno visok postotak. Najzanimljivija stavka je – troškovi eksperata i podrške u iznosu od 1,55 milijardi dinara. Više se isplaćuje za eksperte, nego za plaće 2.960 zaposlenih radnika, što dokazuje da Fiat samo iskorištava jeftinu nekvalificiranu radnu snagu i besplatnu infrastrukturu, te činjenicu da mu država Srbija daje jeftiniju struju, beskamatne kredite, subvencije, plaća velik dio primanja radnika, daje desetak tisuća eura subvencija za svakog zaposlenog radnika i odriče se svih poreza, te još plaća građanima tri tisuće eura novca poreznih obveznika da kupe domaći proizvod.

Međutim, veliki troškovi materijala i vanjskih dobavljača i eksperata upućuju da Fiat preko napuhanih troškova izvlači novac iz zajedničke tvrtke, koja samo služi da se novac opere na legalan način i izbjegnu talijanski poreznici. Srbija im prodaje aute iz zajedničke tvrtke po cijeni koja jamči gubitak, jer Fiat bez ičije kontrole zapravo preko cijene materijala nabija troškove koji onemogućavaju bilo kakvu dobit te kompanije. Oni ih dalje prodaju na svjetskom tržištu sa zaradom. Svejedno im je koliko će zajednička kompanija izgubiti, jer izvlače novac a gubici ostaju – Srbiji.

Ukratko, Talijani su digli Srbe, izgleda, na staru ostapbenderovsku foru, “ideje naše benzin vaš”. To je otprilike kao da vam netko dođe s pričom, “znaš imam super proizvod, pa da ti i ja zajedno uložimo, ti plaćaj režije i sagradi radionu, a meni ćeš gotov proizvod davati da ga plasiram dalje”. Katastrofa je tu gotovo zajamčena. U Srbiji je već poznat sličan slučaj, SARTID, kada su američki investitori iscijedili zajedničku tvrtku i vratili je državi kada više nisu imali interesa ostati u Srbiji.

Ovako ispada da radnici u Srbiji rade jeftine poslove dorade za Talijane, čak ne zato jer je to Talijanima neka ušteda na cijeni radne snage – jer u konačnici najveći dio troškova proizvodnje čine inženjeri, stručnjaci  za marketing, dizajneri – to su oni troškovi eksperata, dok su radnici u samoj proizvodnji savršeno marginalan i minoran trošak – već zato da izbjegnu sve vrste poreza. A država još Fiatu praktički plaća da zaposli te tri tisuće radnika. Srbija na svakom proizvedenom autu gubi nekoliko stotina, ako ne i tisuća eura: zarade tu za državu Srbiju nema, niti će je izgleda ikad biti. A sve se pokriva stranim kreditima, koje će opet otplatiti Srbija. Fiat će se navjerojatnije nakon 10 godina kad istekne period u kom ne mora ništa plaćati izvući i ostaviti Srbiji tada već zastarjeli pogon i par milijardi gubitaka i nevraćenih kredita.

Marcel Holjevac, FIAT u Srbiji: Strana investicija stoljeca ili katastrofa na pomolu?

Dnevno.hr  30. april